Өвөрхангай аймгийн гадаргын усны чанарын 2022 оны 7 дугаар сарын тойм

Өвөрхангай аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2022 оны 7 дугаар   сард Орхон- Бат-Өлзий, Улаанцутгалан, Хархорин, Онги- Арвайхээр, Уянга, Өлт- Уянга, Бөөрөлжүүт- Уянга, Хөгшин- Хархорин, Таац- Нарийнтээл, Зэгэстэй- Өлзийт, Сангийн далай- Өлзийт хяналт-шинжилгээний цэгээс нийт 11 усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын 20 гаруй үзүүлэлтийг тодорхойллоо.

2022 оны 7 дугаар сард хийсэн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.  

Тайлбар: БХХ₅-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодруулав.

Орхон гол, Орхон голын Бат-Өлзий, Улаанцутгалан, Хархорин хяналт-шинжилгээний 3 цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 127-168 мг/л-т хэлбэлзэж, бохирдуулах бодисын агууламж стандартын дагуу хүчилтөрагчийн горим хэвийн байна.

Онги гол, Онги голын Арвайхээр, Уянга хяналт-шинжилгээний 2 цэгээс тус тус 1 удаа усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 202-221 мг/л-т хэлбэлзэж, хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байсан байна. бохирдуулах бодисын агууламж стандартын дагуу байна.7-р сарын15-16 нд бороо их орсны улмаас Онги голын усны түвшин Онги-Арвайхээр орчим өмнөх өдрөөс 9-10 см ихсэж  дээж авч шинжилгээ хийсэн ба шинжилгээний дүнгээр Нитрит /NO₂/ ,фосфорын агууламж урд сарын дүнгээс 1-2 дахин их бохирдолтой байсан.

Хөгшин гол, Хөгшин голын Хархорин хяналт шинжилгээний цэгээс 1удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт нилээд их, 596мг/л байсан ба хүчилтөрөгчийн горим хэвийн бохирдуулах бодис  Перманганатын исэлдэх чанар / ПИЧ/-ийн агууламж усны чанарын стандартаас 1.5 дахин их,нитрит/ NO2/-ын агууламж 1.7 дахин их давсан бохирдолтой байна.

Таац гол, Таац голын Нарийнтээл хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 287мг/л байсан ба голын усан дахь бохирдуулах бодис болох  нитрит/ NO2/,эрдэс фосфорын/Р/ агууламж 1.2-7.05 дахин их бохирдолтой байна.

Өлт гол, Өлт голын Уянга хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 419 мг/л буюу дунд зэрэг байсан ба голын ус органик бодис болон эрдэс азотын бохирдолгүй, цэвэр байлаа.

Бөөрөлжүүт гол, Бөөрөлжүүт голын Уянга хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 186 мг/л байсан ба голын ус органик бодис болон эрдэс азотын бохирдолгүй, цэвэр байлаа.

Зэгэстэй гол, Зэгэстэй голын Өлзийт хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 897 мг/л буюу маш их, Перманганатын исэлдэх чанар / ПИЧ/-ийн агууламж усны чанарын стандартаас 3.1 дахин их,бусад үзүүлэлтүүд нь хэвийн байлаа.

Сангийн далай нуур, Сангийн далай нуурын Өлзийт хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд нуурын усны эрдэсжилт 1347мг/л буюу маш их Перманганатын исэлдэх чанар / ПИЧ/-ийн агууламж усны чанарын стандартаас 2,3 дахин их, голын усан дахь бусад үзүүлэлтүүд нь хэвийн байлаа.

Дүгнэлт. Аймгийн гадаргын усны хяналт-шинжилгээний 2022 оны 7 дугаар сарын хяналт-шинжилгээний дүнгээс үзэхэд Хөгшин гол, Таац гол, Зэгэстэй,Сангийн далай нуур орчим бага зэргийн бохирдолтой,бусад голууд цэвэр бохирдолгүй байна.

ӨВӨРХАНГАЙ АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ТӨВИЙН БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ